بسم الله الرّحمن الرّحیم 

و لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُون‏ ( آل‏عمران : 104)

ترجه : باید در بین شما گروهی باشند که به سوی خوبی دعوت کنند و به خوبیها امر کنند و از بدیها بازدارند و آنان همان رستگاران هستند

نکته‌ها :

1- امر به معروف دو گونه است الف : وظیفه‌ای عمومی و همگانی ب : برخی از موارد امر به معروف را باید گروه خاصی انجام دهند ( و از عموم مردم ساقط است )

2- امر به معروف و نهی از منکر تشکیلات و سازمان می خواهد

3- امر به معروف و نهی از منکر از ویژگیهای مهم دین مبین اسلام است

4- حقیقت امر به معروف و نهی از منکر خیر خواهی است ( نه دشمنی ، مچ گیری ، فخرفروشی و ... )

5- امر به معروف بر نهی از منکر مقدم است ( اگر خوبیها در جامعه فراگیر شوند بدیها خود بخود رشد نخواهند کرد ) 

6- رستگاری حقیقی ( دنیا و آخرت ) در انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر است

کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ... (آل‏ عمران : 110)

ترجمه : ( شما ) برترین گروهی بودید که پدیدار شد برای مردم ( چون ) امر به معروف و نهی از منکر می کنید و به خدا ایمان دارید ...

نکته ها :

1- در گذشته هم انسانهای خوبی زندگی می کردند ولی مسلمانها بهترین مردم هستند

2- اصل در برتری امر به معروف و نهی از منکر نمودن است

3- با توجه به آیه انّ اکرمکم عند الله اتقیکم ( بهترین شما نزد خدا با تقواترین شماست ) کسب تقوای حقیقی بدون امر به معروف و نهی از منکر امکان ندارد

4- ایمان اولیه داریم و ثانویه ؛ ایمان اولیه همان گفتن شهادتین است و ایمان ثانویه عمل به اجکام نورانی اسلام است و اجرای امر به معروف و نهی از منکر که از احکام عملی اسلام است درجات بالای ایمان را ثابت می کند .

یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ أُولئِکَ مِنَ الصَّالِحین‏ (آل‏ عمران : 114)

ترجمه :

به خدا ایمان می‌آورند و امر به معروف و نهی از منکر می کنند و به سوی ( انجام ) کارهای خوب می‌شتابند و آنان انسانهای صالح هستند .

نکات :

1- ایمان به خدا و قیامت باعث عمل در انسان می‌شود

2- امر به معروف و نهی از منکر از مهمترین اعمال در اسلام است ( درجات بالای ایمان را نشان می دهد )

3- امر به معروف و نهی از منکر از جمله کارهای خیر است ( هم خودش خیر است و هم باعث خیرات می‌شود )

4- امر به معروف و نهی از منکر با هدف اصلاح جامعه است و انجام دهنده آن خود از صالحان است ( مصلح باید صالح باشد )

الْمُنافِقُونَ وَ الْمُنافِقاتُ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمُنْکَرِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَ یَقْبِضُونَ أَیْدِیَهُمْ نَسُوا اللَّهَ فَنَسِیَهُمْ إِنَّ الْمُنافِقینَ هُمُ الْفاسِقُون (‏ توبه : 67 )

ترجمه : مردان و زنان منافق مانند یکدیگرند، مردم را به زشتی امر  نموده و از عمل پسندیده بازمی‌دارند و دستهایشان را از انفاق نگه می دارند، خدا را فراموش کرده اند و خداهم آنان را فراموش کرده ، آری منافقان همان فاسقانند

نکته ها :

1- در صفات حسنه و سیئه زنان هم مانند مردان هستند ( می توانند مؤمن یا منافق باشند )

2- شناخت منافقان از عملکردشان نشأت می گیرد ( که نقطه مقابل مؤمنان هستند )

3- از صفات منافقان امر به منکر و بازداشتن از کار خوب و بخل ورزیدن و فراموش کردن یاد خدا و گناه علنی و آشکاراست

4- در وهله اول خدا با کسی دشمنی ندارد که او را گمراه کند بلکه این انسانها هستند که با عملکردشان توفیق بندگی می‌یابند و یا این توفیق را از دست می دهند

5- فراموشی یاد خدا باعث گناه علنی و فسق و فجور می شود

6- مراتب فسق و گناه به مراتب نفاق در قلب برمی گردد ( برای کسانی که در بین مسلمانان هستند )

وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ یُطیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزیزٌ حَکیم‏ ( التوبة : 71 )

ترجمه : و مردان با ایمان و زنان با ایمان، دوستان یکدیگرند، که به کارهاى پسندیده وا مى‏دارند، و از کارهاى ناپسند باز مى‏دارند، و نماز را بر پا مى‏کنند و زکات مى‏دهند، و از خدا و پیامبرش فرمان مى‏برند. آنانند که خدا به زودى مشمول رحمت  قرارشان خواهد داد، که خدا توانا و حکیم است.

التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنین ( التوبة : 112 )

ترجمه : توبه کنندگان، عبادت پیشگان، ستایشگران، روزه‏داران، رکوع کنندگان و سجده کنندگان، امر کنندگان به معروف و نهى کنندگان از منکر و پاسداران مقررات الهى‏اند، و به مؤمنان مژده بده

نکات :

1- در مسیر کمال، اوّل خودسازى است، بعد جامعه‏سازى.«التائبون العابدون ... الامرون بالمعروف ...»

2- براى حفظ حدود الهى، باید هم با دشمن خارجى جنگید، هم با مفاسد داخلى مبارزه کرد.

3- آنچه مطلوب است، ملکه شدن کمالات در انسان است. «التائبون العابدون...» ( همه صفات به صورتِ اسم فاعل آمده نه فعل، تا دلالت بر استمرار کند )

4- شرط قبولى عبادت، توبه از گناه است. «التائبون العابدون »

5- اسلام دینى جامع است، اشک را در کنار شمشیر و عبادت را در کنارِ سیاحت قرار داده است.«یقاتلون... التائبون العابدون... السائحون»